Dyrektywa Rady 89/391/EWG (Dyrektywa Ramowa) Dyrektywa ramowa 89/391/EWG jest europejskim aktem prawnym dotyczącym bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy przyjętym do prawa wspólnotowego 12 czerwca 1989 roku. Wprowadzenie tej dyrektywy zagwarantowało wprowadzenie w całej Wspólnocie jednolitych tzw. minimalnych wymogów w zakresie zapewnienia i poprawy poziomu bezpieczeństwa i ochrony stanowisk pracy pracowników (jedyne wyjątki odnoszą się do pomocy domowych i niektórych typów służb publicznych i wojskowych). Zgodnie z założeniem wszystkie kraje członkowskie powinny stosować się do zaleceń dyrektywy lub określić i wprowadzić inne bardziej rygorystyczne środki i wymagania. Dyrektywa ramowa zobowiązuje pracodawców do podjęcia odpowiednich środków zapobiegawczych w celu podniesienia poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy. Jednym z kluczowych elementów do tego prowadzącym jest wprowadzenie zasady oceny ryzyka zawodowego. Przy ocenie tej zakłada się W 2004 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat COM [2004] 62 (brak wersji w języku polskim) w sprawie praktycznego wykonania przepisów tych dyrektyw, a mianowicie 89/391/EWG (dyrektywa ramowa), 89/654/EWG (miejsca pracy), 89/655/EWG (wyposażenie miejsca pracy), 89/656/EWG (środki ochrony indywidualnej), 90/269/EWG (ręczne przemieszczanie ciężarów) i 90/27/EWG (urządzenia wyposażone w monitory ekranowe). W komunikacie tym stwierdzono, że istnieją dowody na pozytywny wpływ przepisów europejskich na krajowe normy w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy, który jest wynikiem zarówno krajowych przepisów wykonawczych, jak i ich praktycznego stosowania w przedsiębiorstwach i w instytucjach sektora publicznego. Poniżej znajduje się link do dyrektywy.
Dyrektywa 89/391/EWG
1. Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy 89/654/EWG
2. Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy (tzw. narzędziowa) 2009/104/WE
3. Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia ochrony osobistej 89/656/EWG
4. Minimalne wymagania dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników 90/269/EWG
5. Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe 90/270/EWG
6. Ochrona pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych 2004/37/WE
7. Ochrona pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy 2000/54/WE
8. Dyrektywa w sprawie wprowadzenia w życie minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych lub ruchomych budów 92/57/EWG
9. Minimalne wymagania dotyczące znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w pracy 92/58/EWG
10. Wprowadzenie środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią 92/85/ EWG
11. Minimalne wymagania mające na celu poprawę warunków bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi 92/91/EWG
12. Minimalne wymagania w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników odkrywkowego i podziemnego przemysłu wydobywczego 92/104/EWG
13. Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy na statkach rybackich 93/103/EWG
14. Dyrektywa w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy 98/24/WE
15. Minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa 1999/92/WE
16. Minimalne wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracji) 2002/44/WE
17. Minimalne wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem) 2003/10/WE
18. <Uchylona> Zastąpiona przez dyrektywę 2013/35/UE (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)
19. Minimalne wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (sztucznym promieniowaniem optycznym) 2006/25/WE
20. Minimalne wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (pola elektromagnetyczne) 2013/35/UE (w miejsce uchylonej osiemnastej dyrektywy szczegółowej w rozumieniu art. 16 ust.1 dyrektywy 89/391/EWG)
Dyrektywy społeczne - dyrektywa ramowa dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy
Dyrektywa 89/391 – dyrektywa ramowa dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy
z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w miejscu pracy – „dyrektywa ramowa”.
W 1989 r. niektóre przepisy dyrektywy ramowej przyczyniły się do wprowadzenia istotnych innowacji; niektóre z nich wymieniono poniżej.
- Wprowadzono pojęcie „środowiska pracy” określone zgodnie z Konwencją Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) nr 155 i zdefiniowano nowoczesny sposób podejścia z uwzględnieniem zarówno kwestii bezpieczeństwa technicznego, jak i zapobiegania chorobom.
- Dyrektywa ma na celu ustanowienie jednolitego poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia z korzyścią dla wszystkich pracowników (jedyne wyjątki odnoszą się do pomocy domowych i niektórych typów służb publicznych i wojskowych).
- Dyrektywa zobowiązuje pracodawców do podjęcia odpowiednich środków zapobiegawczych w celu podniesienia poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy.
- Jako kluczowy element wprowadza zasadę oceny ryzyka i określa jej główne elementy (np. identyfikacja zagrożeń, udział pracowników, wprowadzenie odpowiednich środków, które mają na celu przede wszystkim wyeliminowanie zagrożenia u źródła, dokumentowanie i okresowa ocena zagrożeń w miejscu pracy).
- Nowy obowiązek wprowadzenia środków zapobiegawczych wyraźnie podkreśla znaczenie nowych metod zarządzania bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w miejscu pracy jako elementów ogólnych procesów zarządzania.
Dyrektywę ramową należało transponować do przepisów krajowych do końca 1992 r. Skutki jej transpozycji do krajowych systemów prawnych były różne w różnych państwach członkowskich. W niektórych z nich dyrektywa ramowa spowodowała znaczące skutki prawne ze względu na niewystarczające przepisy krajowe, podczas gdy w innych żadne większe zmiany nie były konieczne.
W 2004 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat (COM [2004] 62) w sprawie praktycznego wykonania przepisów tych dyrektyw, a mianowicie 89/391/EWG (dyrektywa ramowa), 89/654/EWG (miejsca pracy), 89/655/EWG (wyposażenie miejsca pracy), 89/656/EWG (środki ochrony indywidualnej), 90/269/EWG (ręczne przemieszczanie ciężarów) i 90/27/EWG (urządzenia wyposażone w monitory ekranowe). W komunikacie tym stwierdzono, że istnieją dowody na pozytywny wpływ przepisów europejskich na krajowe normy w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy, który jest wynikiem zarówno krajowych przepisów wykonawczych, jak i ich praktycznego stosowania w przedsiębiorstwach i w instytucjach sektora publicznego.
Ogólnie w sprawozdaniu stwierdzono, że przepisy europejskie przyczyniły się do tworzenia kultury zapobiegania zagrożeniom na terytorium Unii Europejskiej oraz do racjonalizacji i uproszczenia krajowych systemów ustawodawczych. Jednocześnie jednak w sprawozdaniu podkreślono rozmaite niedociągnięcia w stosowaniu przepisów, które hamują pełne wykorzystanie ich potencjału. Odnotowano również przypadki wszczęcia postępowań w sprawie naruszenia przepisów.
Źródło: © Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy